Detoxen, ontgiften, draineren, afvalstoffen afvoeren, reinigen en zuiveren van het paard
Wat betekent dat nou als je gaat detoxen, ontgiften, draineren, afvalstoffen afvoeren, reinigen en het bloed zuiveren?? En wat doe je dan? Ontgiften begint natuurlijk eerst met wat je in je lichaam stopt (die van jou, en die van je paard). Hoe minder ‘afval of ballast’ er binnen komt, hoe minder eruit hoeft.
Hoe ontstaan afvalstoffen?
Het opnemen van afvalstoffen gebeurt met name via de voeding, zoals bestrijdingsmiddelen in hooi en gras als dat naast bespoten land groeit, giftige planten in het hooi, overmaat aan suikers en zetmeel in het krachtvoer, ruwvoer van slechte kwaliteit (wat bij ongezonde darmflora voor het ontstaan van gifstoffen en melkzuur in de darmen zorgt, beschimmeld ruwvoer kan toxinen bevatten), verontreiniging van drinkwater en het geven van medicatie. Maar ook met het trainen van het paard, vooral bij overmatig trainen ontstaan er ook veel afvalstoffen (met name melkzuur) die weer afgevoerd moeten worden.
Vervangen, opruimen en opbouwen
Er worden bij het normale metabolisme in het lichaam zelf ook afvalstoffen geproduceerd, zoals vrije radicalen (meestal zuurstof-ionen die moleculen kunnen beschadigen) en koolstofdioxide. Het lichaam is constant in een proces van vervangen, genezen, opruimen en opbouwen, van alle cellen in het lichaam. Bij dit proces komen niet zozeer schadelijke stoffen vrij, zoals toxines, maar het is een opruimreactie van oude en beschadigde cellen, wat essentieel is om het lichaam gezond te houden. Een veel gehoord argument is – het lichaam scheidt toch zelf gifstoffen uit? Is dat niet genoeg?
Wanneer is het niet genoeg?
Ja, natuurlijk doet het lichaam dat, anders zouden we niet in staat zijn te overleven. Máár.. dat werkt soms niet even goed of er is een overvloed aan afval- of gifstoffen wat het lichaam niet meer kan afvoeren en dan stapelt het op in de organen of wordt opgeslagen. Er bestaat helaas niet een bepaald stofje wat wij kunnen toevoegen wat de ontgifting van het lichaam kan overnemen, dit gebeurt via verschillende processen in het lichaam namelijk door het uitscheiden, omzetten en opvangen (binden) van de afvalstoffen.
Hoe verloopt het ontgiften?
Uitscheiden via vocht oftewel draineren verloopt via de urine (nieren en blaas) of via ontlasting (lever en gal), ademhaling (longen) en zweet (huid). Hiervoor moeten de stoffen eerst klaar zijn om uitgescheiden te worden door omgezet te worden naar een wateroplosbare stof of gekoppeld te worden aan een andere stof die wel makkelijk uitgescheiden wordt. Dit doet met name de lever met de honderden enzymen die zich daar bevinden. Bij het opvangen gaat het voornamelijk om vrije radicalen, deze komen vrij bij het metabolisme en kunnen onschadelijk gemaakt worden door de welbekende antioxidanten.
Wanneer ontstaan er problemen?
Deze processen verlopen probleemloos bij een ‘normale’ belasting, maar de capaciteit van alle uitscheidings- en omzettingsprocessen is niet eindeloos. De capaciteit van de nieren is bijvoorbeeld heel afhankelijk van de vochthuishouding, er moet voldoende water beschikbaar zijn om de afvalstoffen in op te lossen en deze te kunnen draineren. De lever enzymen die verantwoordelijk zijn voor het omzetten kennen ook verschillen in capaciteit of aanwezigheid, dat is de reden dat walnoten, aardappelen en uien voor mensen niet giftig zijn maar voor paarden wel. Deze verschillen bestaan ook per ras en wellicht ook per individu.
Hoe onderhoud je gezondheid?
Alle factoren die bekend staan als dingen die nodig zijn om gezond te blijven, hebben ook een effect op de ontgiftingscapaciteit van het lichaam: voeding en darmgezondheid, ademhaling, beweging (bloedsomloop, lymfesysteem, fascia), lichaamsconditie, slaapgebrek en chronische pijn of stress. Hoe help je het lichaam dus zo goed mogelijk te ontgiften? Zorg dat de belasting zo min mogelijk is door er goed voor te zorgen! Lukt dit langere tijd niet door uiteenlopende redenen, dan kun je het lichaam een handje helpen. Niet door ontgifting over te nemen, maar door deze processen te ondersteunen. Je kunt bijvoorbeeld stoffen geven die toxinen in de darmen opvangen. Mycotoxinen uit schimmels die in het voer kunnen zitten of de toxinen die vrijkomen bij een verstoorde darmflora. Dit zijn vaak kleitypen of actieve kool die deze stoffen aan zich binden en ze via de ontlasting weer mee naar buiten nemen. Dit is een passief proces waarbij niets door de darmen wordt opgenomen.
Het verbeteren van de vochthuishouding en de doorbloeding zal voor een snellere afvoer van stoffen zorgen, zowel van gebieden waar schade is ontstaan als het afvoeren van de omgezette producten in de lever.
Vet kan vet vervelend zijn…
Verschillende stoffen, waaronder medicatie, worden opgeslagen in vetcellen. Logisch gezien – hoe meer vet, hoe meer hierin opgeslagen kan worden. Normaal is er een balans in vetcellen tussen aanmaak en afbraak, maar bij overmatige conditie kunnen stoffen langere tijd in vetcellen aanwezig blijven omdat er alleen maar opgebouwd of niet goed meer afgebroken wordt. Dit proces veroorzaakt bijvoorbeeld stramheid of hoefbevangenheid bij paarden die langdurig te dik zijn geweest en gaan afvallen. Je ziet vaak dat paarden in de winter het meeste van hun vetreserves kwijt raken, dit is heel gezond omdat alles wat er opgeslagen is dan ook weer verwerkt wordt.
Sympathisch en parasympatisch
Bij (chronische) stress en pijn staat het lichaam constant ‘aan’. Stress en pijn zijn signalen die het lichaam aanzetten om in actie te komen, het liefst om weg te komen van de stress en pijn. Kan dit niet, dan blijft het lichaam steken. Het onbewuste zenuwstelsel is verdeeld in 2 standen: parasympatisch en sympathisch. Parasympatisch is de herstellende stand, er is rust en dus tijd om te focussen op de vertering, vernieuwen en vervangen van cellen en het opschonen van het lichaam. Sympathisch is de overlevingsstand, waarbij energie naar processen geleid wordt die nodig zijn om te vechten, vluchten of zoeken (naar voedsel): het hart, de hersenen en de spieren. Ook bij inspanning en concentratie gaat het lichaam in deze stand, dit gebeurt dus (meestal) dagelijks. Er komen pas problemen als de balans verloren gaat door het aanwezig blijven van pijn en stress, omdat het lichaam geen tijd meer neemt om te herstellen en op te schonen. Ook op deze manier kun je het ontgiften beïnvloeden, door deze factoren zo veel mogelijk weg te nemen.
Wat maakt het paardenlichaam zelf aan?
Antioxidanten, essentieel voor de bescherming van de cellen, worden gedeeltelijk door het lichaam zelf aangemaakt, maar kunnen we ook extra toevoegen aan de voeding. Vitamine C bijvoorbeeld is een natuurlijke antioxidant die in veel planten aanwezig is. In tegenstelling tot mensen is het paard (en de meeste andere dieren) ook zelf in staat om deze te produceren. Bij langdurige ziekte of stress of regelmatige flinke inspanning kan het nuttig zijn om vitamine C bij te geven, als de voorraad van het paard zelf niet voldoet. Dit geldt uiteraard ook voor andere antioxidanten.
Ontgiften ondersteunen doen we dus door:
- De juiste voedingsstoffen aan te bieden (vitamines & mineralen, zoals zout)
- Het toevoegen van elementen en voedingsstoffen die deze processen verder ondersteunen: toxinebinders, antioxidanten (vitamines, flavonoïden)
- Het zo veel mogelijk vermijden van gifstoffen
- Genoeg schoon water aan te bieden/op te nemen
- De bloedsomloop, fascia en het lymfesysteem te stimuleren, ten eerste door veel rustige beweging
- Het paard voldoende tijd geven om te herstellen van trainingen en stressvolle situaties
- Het zo veel mogelijk wegnemen van factoren die herstellen in de weg staan: pijn en stress
- Het lichaam in een goede conditie houden (niet te dik, niet te mager)
- Medicatie gebalanceerd inzetten – alleen wanneer nodig, en zolang als nodig
Onze specialiteit: kruiden, wat doen ze?
Veel kruiden bevatten bij uitstek werkzame bestanddelen en eigenschappen die de werkingen en functies van lever, nieren, urinewegen en blaas ondersteunen bij het afvoeren van vocht en afvalstoffen en het zuiveren van het bloed door de lever. Veel kruiden bevatten antioxidanten, waardoor ze ook de levercellen kunnen beschermen en herstellen. Sommige kruiden bevorderen het spoelen van de nieren, door toename van de urine productie. Dit is één van de redenen om paarden kruidenmixen te geven, zodat je ze voldoende mogelijkheden biedt om hun lichaam zuiver en gezond te houden.
Een continu proces…
Zoals je hebt gelezen is dit is een continu proces, dus ook iets wat ze dagelijks nodig hebben. Met alleen gras, hooi, ruwvoer producten, krachtvoer of een vitamine & mineralenbrokje bied je de basis aan, maar geef je het paard niet de extra capaciteit om zich te ontgiften bij een hogere belasting van afvalstoffen dan ‘normaal’. Er zitten te weinig soorten planten in deze producten voor de benodigde en verschillende werkingen die nuttig zijn in het lichaam. De kruidenmixen bevatten niet alleen ‘speciale’ kruiden, maar ook gewone planten als aardbei- en frambozenblad, bramenblad, berkenblad en wilgenbast.
Uit het gebrek aan diversiteit van stoffen in de voeding begint vaak een grote verscheidenheid aan problemen. Van mok tot stijfheid, van lusteloosheid tot staken vanwege een pijnlijke rug door de nieren en allerlei ziekten door een overbelast immuunsysteem (deze doen ook een hoop aan opruimen). You name it….
HorseComplete levert kruidenmixen op maat, waarbij de behoefte van het individuele paard aangeeft welke kruiden er nodig zijn. Je kunt niet alleen de hele plant, blad of bloem geven, ook homeopathische middelen die een extract van de plant bevatten kun je gebruiken om te detoxen, draineren of om de organen te ondersteunen.
Anouk Wiertz & Jente Driessen