In of aan de rand van veel weilanden staan eikenbomen en nu in de herfst vallen alle eikels en bladeren op de grond. Dit tot grote paniek van vele paardeneigenaren. Er wordt alom veel gewaarschuwd dat eikels en eikenbladeren giftig zijn voor paarden en ze er flink ziek van worden. Ook ik ontvang er dagelijks ook veel vragen over en vanuit eigen onderzoek kan ik hierop de volgende antwoorden geven.
Mijn paard eet een eikel of eikenblad, wordt hij nu ziek?
Nee, geen paniek jouw paard kan makkelijk wat eikels en bladeren opeten zonder meteen ziek te worden of vergiftigd te zijn. Wanneer we gaan praten over kilo’s eikels of bladeren dan gaat het wel mis! Over hoeveel eikels een dier daadwerkelijk moet eten voordat hij er ziek van wordt is niet iets specifieks te vinden.
Wat maakt een eikenboom giftig?
De tanninen in de eiken zijn de boosdoeners die bij overvloed ziek maken. Tanninen zijn polyfenolen die in vele planten en vruchten voorkomen. Wij mensen maar ook dieren consumeren ze dagelijks. Zo kun je veel tanninen vinden in rode wijn, zwarte thee, in grapefruit en appels, het is het stofje dat maakt dat iets wrang in je mond smaakt.
Tanninen hebben de eigenschap zich te binden aan eiwitten, zoals de cellen van het slijmvlies van het maagdarmkanaal, bloedcellen en enzymen. Met als gevolg dat die eiwitten niet meer hun normale functie kunnen uitoefenen. Bij het eten van veel eikels en eikenbladeren kunnen paarden er daarom ziek van worden en er zijn zelf gevallen bekend dat paarden eraan zijn overleden.
Hoeveel tanninen zitten er in een eikel?
De hoeveelheid tanninen in een eikel kan variëren van 4 tot 6% van het gewicht van een eikel. Jonge eikels en jonge eikenbladeren bevatten meer tanninen dan de oudere bladeren en rijpere eikels. Er is geen onderzoek te vinden wat de exacte hoeveelheid tanninen is per jonge of oude eikel of in het blad.
Er is wel een onderzoek gedaan waarbij jonge stieren 5 tot 10 kilo verse eikenbladeren te eten kregen. Wat men als uitkomst vond is dat de stieren die tevoren al enige tijd geen ander voer hadden gekregen ziek werden en degene die tevoren hun voer wel hadden gehad niet of minder ziek werden. En dat het eten van 10 kg eikenbladeren meer ziekte gaf dan het eten van 5 kilo. Dat laatste leek mij erg logisch…
Wat zijn de verschijnselen van een eikelvergiftiging bij paarden?
➢ sufheid
➢ slechte eetlust
➢ koliek, diarree
➢ bloederige diarree
➢ donkergekleurde urine door nierschade
Wat moet je doen bij een eikelvergiftiging?
Gelijk de dierenarts bellen!! De Tanninen moeten zo snel als mogelijk uit het systeem en dat gebeurt met een infuus, waardoor de nieren het sneller uit het lichaam werken. Andere opties zijn het gebruik van olie om het sneller uit de maag en darmen te krijgen of zelfs spoelen.
Voorkomen is beter dan genezen!
Als jij ziet dat jouw paard veel eikels of eikenbladeren eet neem dan maatregelen:
➢ Zet het paard niet meer in die weide of paddock
➢ Of zet het stuk af waar de eikels liggen
➢ Of ruim de eikels en bladeren zo veel als mogelijk op
➢ Achterhaal waarom het paard ze zo graag wil eten
➢ Vul de weide door voldoende ruwvoer aan te bieden
Klopt het dat eikels ook voor humane consumptie en veevoer worden gebruikt?
Tot de dag van vandaag worden eikels ook door mensen geconsumeerd. In de Balkanlanden wordt het meel van de eikels door het deeg van brood gemengd. En er wordt een op koffie gelijkend drankje van gemaakt.
Eikels en eikenbladeren worden aan vee gegeven als voer. In de mediterrane landen laat men de varkens juist eten van de eikels omdat dat hun smaak ten goede komt. En er zijn natuurlijk veel wilde dieren die veel eikels eten zoals eekhoorns en herten.
Een nieuwe trend zijn de superfoods, en zelfs de eik wordt hier in mee bestudeerd. De tanninen blijken een aantal gezonde eigenschappen te hebben: ze hebben een sterk anti-oxidatieve werking , ze werken anti-bacterieel.
Waarom eten sommige paarden graag eikels en anderen niet?
➢ Het heeft met smaak te maken, ze kunnen het erg lekker vinden
➢ Het komt vanuit een tekort, in eikels zitten ook veel eiwitten
➢ De weide is niet voedzaam genoeg en om hun honger te stillen gaan ze naar een andere voedselbron zoeken
➢ Het paard wil graag detoxen of heeft een ontsteking, dit is ook op te lossen met kruiden.
Wil je meer weten of het rantsoen van jouw paard aanvullen waardoor de kans op eikels en bladeren eten verkleint, neem dan contact op met HorseComplete!
Jente Driessen & Ingrid Groot
Bronvermelding:
Wikipedia.nl-tanninen
Diergeneeskunde.nl ; Meer onrijpe eikels door droge zomer ,11 september 2018
Antioxidative Activity of Gallic Acid in Acorn Extract
Lee, Mi-Hyun; Jeong, Jae-Hong; Oh, Man-Jin; Volume 21,6, 1992, pp.693-700 The Korean Society of Food Science and Nutrition
Antioxidative Activity of Gallic Acid in Acorn Extract
Lee, Mi-Hyun; Jeong, Jae-Hong; Oh, Man-Jin; Volume 21,6, 1992, pp.693-700 The Korean Society of Food Science and Nutrition
Potential and challenges of tannins as an alternative to in-feed antibiotics for farm animal production. Qianqian Huang. Animal Nutrition 4 (2018) 137-150.
Oak leaf (Quercus pyrenaica) poisoning in cattle�Valentín Pérez Research in Veterinary Science Volume 91, Issue 2, October 2011, Pages 269-277.